การดูแลสุขภาพองค์รวม (Holistic Health) คืออะไร?
October 19, 2023
การดูแลสุขภาพในปัจจุบันไม่ได้มุ่งเน้นเพียงแค่การดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตเท่านั้น แต่ยังครอบคลุมถึงความสัมพันธ์กับคนรอบข้างและสิ่งที่เป็นนามธรรมเช่น จิตวิญญาณและจิตปัญญาที่อยู่ภายใน เพื่อให้เกิดความสมบูรณ์ในทุกๆ ด้าน การดูแลสุขภาพอย่างเป็นระบบหรือที่เรียกว่า “การดูแลสุขภาพองค์รวม” จึงเข้ามามีบทบาทเพื่อเติมเต็มชีวิตของเราให้มีความสุข ในบทความนี้เราจะพาคุณไปทำความเข้าใจแนวคิดแบบสุขภาพองค์รวม และการดูแลตัวเองเพื่อให้เรามีความสุขมากขึ้น
การมีสุขภาวะที่ดีขึ้นอยู่กับองค์ประกอบหลายอย่างทั้งร่างกายและจิตใจ
การดูแลสุขภาพจิตมีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าการดูแลสุขภาพกาย เพราะสุขภาพจิตที่ไม่ดีจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพองค์รวมได้
สุขภาพองค์รวม คืออะไร
สุขภาพองค์รวมเป็นปรัชญาเพื่อการมีสุขภาวะที่ดีโดยจะพิจารณาถึงองค์ประกอบของร่างกายได้แก่ ร่างกาย จิตใจ สังคม จิตวิญญาณ และจิตปัญญา พร้อมทั้งศึกษาถึงความสัมพันธ์ขององค์ประกอบเหล่านี้ เพื่อสร้างสมดุลให้กับชีวิตที่มีความสุข
แนวทางปฏิบัติเพื่อสุขภาวะที่ดีได้แก่
- การนวดเพื่อสุขภาพ
- ไคโรแพรกติกหรือที่เรียกว่านวดจัดกระดูก (Chiropractic)
- โยคะ
- ทำสมาธิ
- การบำบัดด้วยเสียง
- การฝังเข็ม
- การแพทย์สมุนไพร
- การฝึกร่างกายรูปแบบต่างๆ
5 องค์ประกอบของสุขภาพองค์รวม
สุขภาพองค์รวมไม่ได้หมายถึงการไม่มีโรคหรือการไม่เจ็บป่วย แต่เป็นการที่บุคคลสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข ภายใต้การดูแลสุขภาพแบบองค์รวมซึ่งประกอบด้วย 5 มิติ ได้แก่ สุขภาพกาย สุขภาพจิต สังคม จิตวิญญาณ และจิตปัญญา การสร้างสมดุลให้กับองค์ประกอบเหล่านี้ จะทำให้เราใช้ชีวิตอย่างมีความสุขได้
1.สุขภาพกาย
เมื่อมีความเจ็บป่วยหรือมีความผิดปกติเกิดขึ้นกับร่างกาย เราจะสามารถสังเกตถึงความผิดปกติเล่านี้ได้ง่ายที่สุด กิจกรรมที่ส่งเสริมสุขภาพกายที่ดี ได้แก่
- นอนหลับอย่างเพียงพอ
- ดื่มน้ำในปริมาณที่เหมาะสมเพื่อไม่ให้ร่างกายขาดน้ำ
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และไม่รับประทานของหวานหรือดื่มเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลมากเกินไป
- เลี่ยงการรับประทานอาหารแปรรูป
- ออกกำลังกายให้เหมาะสมกับวัยเพศและสภาพร่างกายอย่างน้อยวันละ 30 นาที
- งดสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
2. สุขภาพจิต
การดูแลสุขภาพจิตมีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าการดูแลสุขภาพกาย เพราะสุขภาพจิตที่ไม่ดี จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพโดยรวม เราสามารถจัดการกับความเครียดและความวิตกกังวลได้ดังนี้:
- ทำสมาธิเป็นประจำเพื่อให้จิตใจสงบและสามารถโฟกัสกับสิ่งสำคัญในชีวิต
- เขียนบันทึกประจำวันเพื่อให้รู้เท่าทันความคิดและอารมณ์ของตัวเอง
- จดบันทึกเรื่องราวดีๆ ในแต่ละวัน (Gratitude Journal)
- ออกกำลังกายเพื่อให้สมองหลั่งสารเอ็นโดรฟินที่ทำให้จิตใจผ่อนคลาย
- หากคุณรู้สึกว่ากำลังเผชิญกับปัญหาที่ไม่มีทางออก เราแนะนำให้คุณปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการช่วยเหลือที่ถูกต้อง
3. สังคม
มนุษย์ทุกคนต้องการอยู่ในสังคมที่ดีและมีความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง ไม่ว่าจะเป็นเพื่อน ครอบครัว หรือชุมชนที่ตนเองอยู่ วิธีส่งเสริมสุขภาพองค์รวมทางสังคมได้แก่:
- ออกไปพบปะและใช้เวลากับเพื่อนหรือคนในครอบครัวให้มากขึ้น ไม่ใช่เพียงโทรคุยกันหรือส่งข้อความเท่านั้น
- มีส่วนร่วมกับสังคมหรือชุมชนที่ตนเองอยู่ด้วยการเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ เช่น กิจกรรมอาสาสมัคร หรือกิจกรรมพัฒนาชุมชน
4. จิตวิญญาณ
การฝึกจิตวิญญาณจะช่วยให้เราเชื่อมต่อกับจิตวิญญาณของตัวเอง ทำให้เราเข้าใจความจริงของชีวิต เข้าใจธรรมชาติและสรรพสิ่งที่อยู่รอบตัวเรา การทำความเข้าใจความจริงเหล่านี้ สามารถทำได้โดยการสวดภาวนาตามหลักศาสนาหรือการฝึกด้วยตัวเองก็ได้ เช่น ใช้เวลากับธรรมชาติ ฝึกสมาธิ เล่นโยคะ
5. จิตปัญญา
จิตปัญญาหมายถึงการเปิดกว้างต่อความคิดและประสบการณ์ใหม่ๆ เพื่อพัฒนาความรู้ ความเข้าใจ และเสริมสร้างศักยภาพให้กับตัวเอง
- เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ เพิ่มความท้าทายให้กับสมอง
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายและสมอง เช่น ปลา ธัญพืช ถั่ว
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- นอกจากการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมที่กล่าวมาข้างต้น การนวดก็เป็นอีกวิธีที่จะช่วยให้คุณผ่อนคลายร่างกายและจิตใจได้
อ่านเพิ่มเติม
